Arz ve Talep Esnekliği

Arz ve Talep Esnekliği Nedir, Nasıl Hesaplanır? (Formülleriyle)

İktisat içerisinde esneklik, uygulanan bir karar karşısındaki değişimin ölçüsünü ifade etmek amacıyla bulunur. Esneklik arz esnekliği, talep esnekliği ve talebin gelir esnekliği olarak bulunabilir. Esnekliğin sonucu oransal bir ifadedir. %1’lik bir fiyat değişimi karşısında miktarın % kaç değiştiğini gösterir.

Esneklik sonuçları oransal ifade için mutlak değer olarak çıkar. “-” (negatif) olması miktarın azaldığını, “+” (pozitif) çıkmasın miktarın arttığını gösterir. Örneğin talep esnekliği = -2 olarak çıkarsa %1’lik fiyat değişimi karşısında tüketim de %2’lik bir miktar azalması meydana gelmiştir.

Talep Esnekliği

Talep Esnekliği

Talep esnekliği, tüketicilerin “malın fiyatının değişimi karşısında” nasıl tepki verdiğini gösterir. Fiyat artışı karşısında malın tüketimi azalır. Talep esnekliği ile %1’lik fiyat değişimi karşısında % kaç miktar azaldığı ifade edilebilir. Aynı şekilde fiyat üzerinde bir azalma meydana gelirse, tüketilen miktarın hangi ölçüde arttığı da bulunabilir.

Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi esnek talep de (elastik talep) talep eğrisi daha yatay, esnek olmayan talep de ise daha dikey konumdadır.

Talep Esnekliği Formülü

Q1 = İlk tüketim miktarı
Q0 = Fiyat artışından sonraki tüketim miktarı
P1 = İlk fiyat
P0 = Artıştan sonraki fiyat (yeni fiyat)

\[ E_d = \frac{[(Q_1-Q_0)/Q_0]}{[(P_1-P_0)/P_0]} = \frac{(▲Q/Q_0)}{(▲P/P_0)} \]

Talep esnekliği sonuca göre yorumlanmaktadır.

Ed = ∞ (sonsuz), tam esnek talep (tam elastik)
Ed > 1, esnek talep (elastik)
Ed = 1 ise birim esnek talep
Ed < 1, esnek olmayan talep (inelastik)
Ed = 0, tam esnek olmayan talep (tam inelastik)

Talebin Gelir Esnekliği

Talep esnekliğinden farklı olarak fiyat yerine gelir söz konusudur. Aynı zamanda “normal mallar” için gelir arttıkça talebi de artmakta, “düşük mallar” için ise gelir arttıkça talebi azalmaktadır. Ek olarak istisnai “Giffen Malı” söz konusudur.

Giffen malı: Fiyatı arttıkça tüketimininde arttığı, talep kanununa ters mallardır. Esneklik üzerinde gelir arttıkça tüketimi bitme noktasına gelecektir.

Talebin Gelir Esnekliği Formülü

\[ E_d = \frac{[(Q_1-Q_0)/Q_0]}{[(İ_1-İ_0)/İ_0]} = \frac{(▲Q/Q_0)}{(▲İ/İ_0)} \]

Arz Esnekliği

Arz Esnekliği

Fiyat artışı karşısında üreticilerin, üretilen mal miktarı üzerinde ne kadar birim artışa gittiğini gösterir. Talep esnekliği ile zıttır. Talep, fiyat yükselmesi karşısında düşerken, arz doğru orantılı olarak fiyat artışıyla beraber artmaktadır. Tabi ki bu artışın bir ölçüsü söz konusudur. Arz esnekliği ile %’lik bir fiyat değişimi karşısında üretilen miktarın % kaç arttığı bulunmaktadır.

Tıpkı talep esnekliğinde olduğu gibi arz eğrisi yatay ise esnek talep, dikey ise esnek olmayan talep söz konusudur.

Arz Esnekliği Formülü

Q1 = İlk üretim miktarı
Q0 = Fiyat artışından sonraki üretim miktarı
P1 = İlk fiyat
P0 = Artıştan sonraki fiyat (yeni fiyat)

\[ E_s = \frac{[(Q_1-Q_0)/Q_0]}{[(P_1-P_0)/P_0]} = \frac{(▲Q/Q_0)}{(▲P/P_0)} \]

Arz esnekliği yorumlanması

Es = ∞ (sonsuz), tam esnek arz (tam elastik)
Es > 1, esnek arz (elastik)
Es = 1 ise birim esnek arz
Es < 1, esnek olmayan arz (inelastik)
Es = 0, tam esnek olmayan arz (tam inelastik)

Benzer Yazılar

Bir Yorum Var

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir