Ekonomik kavramların araştırılması ve sonuca bağlanmasında üç tür metoda başvurulur. Bu temel üç metod betimsel ekonomi, pozitif ekonomi ve normatif ekonomiden oluşmaktadır. Üç kavram birbirleriyle bağlantılıdır. İlk kullanılan yöntem betimsel ekonomi ile veriler toplanır, pozitif ekonomi ile elde edilen verilerin nasıl işlediği incelenir. Normatif ekonomi ile sonuç ilişkisi kurulur. Bu kavramlar iktisat biliminin de temel kavramlarındandır.

Betimsel ekonomi

Analiz ve araştırma yapabilmek için veri toplamak gereklidir. Ekonomi biliminde verilen toplanması betimsel ekonomi içerisinde yer almaktadır. Özetle verilen toplanma aşamasıdır. Ticaret Bakanlığının her ay ve yıllık açıkladığı veriler örnek olarak sayılabilir. Nüfus sayımların da toplanan verilerde betimsel ekonomiye örnektir.

Pozitif Ekonomi

Ekonomik olayların, kararların sadece nasıl işlediğini inceleyen bilim dalıdır. Herhangi bir sonuç önemli değildir ve sonuçlar üzerinde durulmaz. Sadece neler olduğu ve nasıl bir işleyişe sahip olduğuna bakılır. İyi veya kötü bir sonucun cevabını pozitif ekonomi vermez. Genellikle ne olur, nasıl işliyor veya etkileyen faktörler nelerdir gibi verilerin analiz edildiği aşamayı oluşturmaktadır. Analizler sonrasında normatif ekonomi ile bağdaştırılır ve normatif ekonomi aşamasında sonuçlara varılır.

Gelir vergisi azaltılır ne olur? Asgari ücreti belirleyen faktörler nelerdir? gibi sorular pozitif ekonomi sorularına örnek verilebilir.

Normatif Ekonomi

Ekonomik davranışların sonucuna odaklı bir aşamadır. İyi veya kötü bir sonuç kararı alınır. Alınan karar sonucunda nasıl bir yol izlenebileceği üzerinde analizler yapılır. Çözüm önerileri sunan ve değer yargılarını belirleyen bir bilim dalıdır. Normatif ekonomi politika ekonomisi olarak da adlandırılabilir. İyi ve kötü sonuçlar üzerinde görüşler sağlar.

İthal mallarda vergi oranları düşürülürse nasıl bir sonuç ortaya çıkar? Devlet eğitim masraflarını karşılamalı mı? gibi sorular normatif ekonomi (politika ekonomisi) sorularına örnek verilebilir.

Betimsel ekonomi, pozitif ekonomi ve normatif ekonomi ilişkili bilim dallarıdır. Karıştırılması kolay olabilmektedir. Daha iyi kavrayabilmek için şöyle düşünebilir. Olayın nasıl işlediğini öğrenebilmek için verileri betimsel ekonomi aşamasında topluyoruz. Olayı anlamak, ne olduğunu öğrenmek amacıyla pozitif ekonomiyi kullanıyoruz. Normatif ekonomi aşamasında ise bu olayların iyi mi kötü mü olduğuna karar veriyor ve çözüm önerileri paylaşıyoruz.